Барадулін Рыгор
"ПАМЯЦІ АРКАДЗЯ КУЛЯШОВА"
КУЛЯШОЎ
У ШКОЛЕ
ЦІКАВЫЯ ФАКТЫ
Дома ў сям’і
Куляшова перад вайной размаўлялі па-беларуску.
Пасля вайны больш па-руску. Дакладней, маці, якая была
ў эвакуацыі на Урале, размаўляла на трасянцы.
Бацька свабодна валодаў
трыма славянскімі
мовамі.
Вершы складаў лежачы. Але запісваў яго толькі тады, калі верш прыйшоў цалкам. Тады садзіўся за машынку
і друкаваў гатовы тэкст.
Сярод літаратараў Магілёўскай вобласці ганаровае званне народнага паэта носіць толькі адзін – Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў.
Маці Куляшова была беларускай. А вось бацька меў далёкія італьянскія карані.
Яго прадзед – сын
арганіста-італьянца.
Усведамляючы сваю трывожную сітуацыю (рэпрэсіі), Аркадзь Куляшоў быў супраць афіцыйнай рэгістрацыі шлюбу
з Ксеніяй Вечар аж
да 1951 г., хоць пабраліся яны
ў 1935-м.
Пісаць пачаў
на рускай мове.
Тады іх мясцовасць яшчэ ўваходзіла
ў склад РСФСР
(да 1924 г.). Быў
час, калі ў яго назбіралася два сшыткі вершаў.
Ён аб’яднаўіх назвай «Собрание
сочинений
Кулешова Несчастного».
Куляшоў – паэт-
вундэркінд. Беларуская паэзія не ведае другога такога ранняга і крутога творчага ўзыходу. Першыя спробы
пяра – у шэсць гадоў, першы надрукаваны верш –
у дванаццаць, першы ганарар –
у чатырнаццаць, першая кніга паэзіі –
у шаснаццаць, а ў васямнаццаць –
Куляшоў ужо аўтар трох
вершаваных зборнікаў.
Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, Куляшоў рваўся на фронт, але яго накіравалі на службу ў армейскую газету «Знамя Советов», дзе ён працаваў усю вайну ваенным карэспандэнтам. Па дарозе на фронт А. Куляшоў закапаў свой ненадрукаваны яшчэ пераклад паэмы «Яўгеній Анегін», які потым так і не знайшоўся. Адразу пасля вайны ён зрабіў
новы пераклад
паэмы А. Пушкіна.
1937–1938 гг. сталі чорнымі для беларускай літаратуры. Пісьменнікаў рэпрэсіравалі, іх творы аб’яўляліся шкоднымі і знішчаліся. Быў арыштаваны
і расстраляны беларускі пісьменнік П. Галавач, сваяк А. Куляшова. Пагроза арышту існавала і для самога Куляшова. Ужо пасля вайны Сакратар
ЦК Кампартыі Беларусі, Старшыня Савета Міністраў БССР П. Панамарэнка,
які добра ставіўся да А. Куляшова, расказаў яму, што ў 1938 г. з ведамства Яжова да яго на подпіс прынеслі паперу – ордэр на арышт. Спіс адкрываўся імёнамі Купалы і Коласа, а апошнім у ім, трынаццатым, быў А. Куляшоў. Панамарэнка адмовіўся падпісаць ордэр, паехаў з ім на ўласны страх у Маскву, папрасіўся
на прыём да Сталіна, быў прыняты і такім чынам выратаваў жыццё беларускім літаратарам, у тым ліку і А. Куляшову.