Барадулін Рыгор
"ПАМЯЦІ АРКАДЗЯ КУЛЯШОВА"
РАДЫЁ
РАДЫЁСПЕКТАКЛІ НА БЕЛАРУСКІМ РАДЫЁ
«ТОЛЬКІ ЎПЕРАД»
Радыёкампазіцыя
1950 год
Ролі выконвалі:
Л. Стасевіч
I. Шаціла
П. Пекур і інш.
Музычнае аздабленне:
аркестр народных
інструментаў
пад кіраўніцтвам
I. Жыновіча
«ГРАНІЦА»
Радыёкампазіцыя
1955 год
Ролі выконвалі:
Артысты мінскіх
тэатраў
«ЦЫГАНЫ»
Радыёспектакль
паводле аднайменнай
паэмы А. Пушкіна
(пераклад на беларускую
мову А. Куляшова)
1952 год
Ролі выконвалі:
Б. Платонаў
З. Браварская
Б. Кудраўцаў
У. Кудрэвіч
І. Шаціла і інш.
«СЦЯГ БРЫГАДЫ»
Радыёкампазіцыя
1964 год
Рэдактар:
Т. Абакумоўская
Ролі выконвалі:
I. Курган
Б. Уладамірскі
А. Мілаванаў
Г. Гарбук
Л. Андрэева
А. Рынковіч
Т. Кін-Камінскі
«ПЕСНЯ
АБ СЛАЎНЫМ ПАХОДЗЕ»
Літаратурна-музычная праграма паводле паэмыА. Куляшова
1953 год
Ролі выконвалі:
Артысты тэатра
імя Я. Купалы
«ПА ПЕСНЮ,
ПА СОНЦА»
Радыёкампазіцыя
паводле вершаў
А. Куляшова
1968 год
Рэжысёр:
І. Лапцінскі
Тэкст для радыё:
В. Брандабоўскі
Рэдактар перадачы:
Т.Жумар
Ролі выконвалі:
Г. Сядзельнікава
B. Бузук
«ПЕСНЯ
АБ СЛАЎНЫМ
ПАХОДЗЕ»
Аўдыяверсія
паэмы
1966 год
Прозвішчы
выканаўцаў
невядомы
«ЧАСОЎ БЫЛЫХ
І НОВЫХ СУВЯЗЬ.
ТВОРЧЫ
ПАРТРЭТ
АРКАДЗЯ
КУЛЯШОВА»
Радыёперадача
да 65-годдзя
А. Куляшова
1979 год
Рэжысёр:
C. Гурыч
Акцёры:
Г. Талкачова, В. Лебедзеў
Тэкст для перадачы:
К. Камейша
Гукарэжысёр:
А. Гіль
«ХАМУЦІУС»
Радыёспектакль
1981 год (Дзяржаўная прэмія БССР (1984))
Рэжысёр:
C. Гурыч
Гукарэжысёры:
А. Гіль, Л. Латушкіна
Ролі выконвалі:
Акцёры Нацыянальнага тэатра імя Я. Купалы:
Кастусь Каліноўскі – народны артыст Беларусі В. Белахвосцік
Марыся – народная артыстка Беларусі З. Зубкова
Урублеўскі – заслужаны артыст Варанецкі
Дзюлеран – народны артыст Беларусі Б. Уладамірскі
Гейштар – Народны артыст Беларусі В. Лебедзеў
Аскерка – народны артыст СССР З. Стома
Чаховіч – артыст У. Кін-Камінскі
Мацкявічус – заслужаны артыст У. Рагаўцоў
Ксёндз – народны артыст Беларусі А. Памазан
Цыганка Стэфа – заслужаная артыстка Беларусі Т. Нікалаева
Паручнік Крупскі – заслужаны артыст Беларусі Г. Маляўскі
Веставы – артыст А. Кашпераў
Віктор Старжыцкі – заслужаны артыст Беларусі М. Федароўскі
Капітан – народны артыст Беларусі П. Дубашынскі
Гелена – народная артыстка Беларусі Г. Арлова
Арцём Яцына – народны артыст Беларусі Г. Гарбук
У жніўні 2006 года студыяй аднаўлення фанаграм зроблена рэстаўрацыя радыёспектакля «Хамуціус».
Перапіс ажыццявілі гукарэжысёр С. Грабенка, рэдактар – Г. Шаблінская.
У.А. Трапянок
УВАСАБЛЕННЕ ТВОРАЎ АРКАДЗЯ КУЛЯШОВА
Ў БЕЛАРУСКІМ РАДЫЁТЭАТРЫ
2014 ..................
Пісаць гэты артыкул надзвычай прыемна, паколькі ён яднае ў сабе дзве важный юбілейныя даты. На дзяржаўным узроўні сёлета святкуецца стагоддзе з дня нараджэння народнага паэта Беларусі А. Куляшова. Другая падзея носіць больш сціплы характар, паколькі пра яе амаль нідзе не ўзгадваецца, за выключэннем некаторых радыёперадач. Навуковыя крыніцы захавалі звесткі, што ў 1934 годзе маладым драматургам В. Палескім была напісана адна з першых радыёп’ес «Радня» [3, с. 290], што паклала афіцыйны пачатак гісторыі беларускага радыётэатра. Адпаведна, сёлета радыётэатр, у якім знайшлі ўвасабленне і некаторыя творы А. Куляшова, святкуе 80-годдзе.
Упершыню словы «Гаворыць Мінск!» прагучалі ў лістападзе 1925 года. Беларускае радыё амаль адразу пачало актыўнае супрацоўніцтва з айчыннымі літаратарамі: першае выступленне членаў літаратурнага аб’яднання «Маладняк» на радыё адбылося 11 красавіка 1926 года [2, с. 2]. Паколькі адной з галоўных задач радыёстанцыі з’яўлялася выхаванне слухацкай аўдыторыі, часта перад мікрафонам вершы і ўрыўкі з уласных твораў чыталі паэты. На радыёхвалях таксама гучалі апавяданні і нарысы айчынных аўтараў. Праз радыё ішла ліквідацыя непісьменнасці насельніцтва краіны. У гады ваеннага ліхалецця, калі Беларускае радыё вяшчала з Масквы, у студыю па-ранейшаму запрашалі паэтаў, якія сваімі вершамі падтрымлівалі баявы дух салдат і надавалі слухачам веру ў перамогу. Разам з Я. Купалам, Я. Коласам, К. Чорным, П. Броўкам, М. Танкам сярод прамоўцаў быў і А. Куляшоў, які з’яўляўся ў той час франтавым карэспандэнтам. З вялікай сілай, як пісаў даследчык Я.Р. Радкевіч, прагучала «Балада аб чатырох заложніках». Слухачам здавалася, што паэт не чытае, а з болем расказвае жахлівую гісторыю пра бацьку Міная і яго дзяцей [2, с. 81]. Таксама моцныя ўражанні пакінуў верш А. Куляшова «Ліст з палону». У ім чуўся гаротны крык душы беларускай дзяўчыны, сілком завезенай у Германію [2].