top of page

КУЛЯШОЎ

У ШКОЛЕ

СЦЭНАРЫІ

"Я - АКІЯНУ ЖЫТНЯГА КАЛОССЕ"

Літаратурная вечарына

(з электроннай прэзентацыяй)

(Гучыць беларуская музыка)

 

Ёсць у нашага земляка, паэта Міколы Мельнікава верш, прысвечаны аднаму з самых таленавітых паэтаў Магілёўшчыны. Паслухайце, калі ласка яго:

 

Мы – ў кожным слове Куляшова,

I ў сэрцах нашых – Куляшоў...

На зразумелай свету мове

Ён гаварыў і ў свет ішоў.

У словах – рэчак задумённасць,

А шчырасць дум – ад буйных ніў,

Дзе мовай матчынай натхнёны

Радкі славутыя расціў.

Iм Бесядзь не суседкай строгай –

Матуляй хроснаю была.

Сястрой названаю – дарога,

Што ў свет вялікі прывяла.

 

КУЛЯШОЎ Аркадзь Аляксандравіч...

Гэта, бясспрэчна, адзін з самых арыгінальных і шырокавядомых беларускіх паэтаў, лірык і філосаф, які з незвычайнай шчырасцю і глыбінёй выразіў ў сваёй творчасці час і разуменне суайчыннікаў, лёс цэлага пакалення, да якога належыў сам. Даўно скончыўся яго жыццёвы шлях, але заўсёды з намі яго творы, вечныя храніцелі яго душы. Яму прысвячаем мы сёння свой вечар.

У ХХ ст. адбылося шмат вялікіх падзей, якія ператварылі жыццё нашай краіны і карэнным чынам змянілі атмасферу чалавечых адносін і пачуццяў.

Новы час, новае пакаленне патрабавалі новага песняра. Бялінскі некалі пісаў: "Паэт, болей чым хто-небудзь другі, павінен быць сынам свайго часу". Такім паэтам свайго часу, свайго пакалення стаў для беларускага народа Аркадзь Куляшоў:

 

Мне кожны год, нібы жыццём другім,

Жыць у дваццаты век наш давялося...

Я – акіяну жытняга калоссе:

Мільёны лёсаў змешчаны ў маім,

Яшчэ да дна не вычарпаным лёсе.

 

Калі б трэба было назваць дзясятку лепшых беларускіх паэтаў ХХ ст., то ў яе пры любых абставінах безумоўна ўвайшоў бы Аркадзь Куляшоў. Жыццё народа было для Куляшова невычэрпнай тэмай, народная мудрасць – крыніцай яго паэзіі:

Ёсць у паэта свой аблог цалінны,

Некрануты прастор для баразён,

Дзе ён працуе з першае хвіліны

I да апошніх вечаровых дзён.

Ёсць думак прагавітае насенне

У жменю назбіранае з дарог...

...Ёсць сэрца маладое, без якога –

Без палкага, жывога пачуцця –

Няма ў яго нічога : ні аблога

Ні плённых дум, ні самаго жыцця;

I ёсць адказнасць перад строгім вершам,

Перад яго пачаткам і канцом –

Каб баразну, радком пачаўшы першым,

У сноп звязаць шаснаццатым радком.

 

Нарадзіўся Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў 6 лютага 1914 г. у мястэчку Саматэвічы Касцюковіцкага раёна Магілёўскай вобласці ў сям’і настаўнікаў. Бацька яго, Аляксандр Мікалаевіч, родам з Аршаншчыны, атрымаўшы званне настаўніка ў Багародску пад Масквой, вярнуўся настаўнічаць на Мсціслаўшчыну. Маці – Кацярына Фамінічна, паходзіла з Крычаўскага павета, здабыла званне настаўніцы ў Магілёве. Несумненна, на стаўленне духоўнай асобы будучага знакамітага паэта істотны ўплыў аказвалі яны. Бацька нядрэнна спяваў, нават некаторы час удзельнічаў у народным хоры. Была слыннай пявунняй і маці. Гэты песенны генетычны код не раз выяўляўся ў паэзіі А. Куляшова.

Звязаны лёс паэта з многімі мясцінамі Магілёўшчыны. Бываў Аркадзь Куляшоў і пад Чэрыкавам, на хутары Рэкта, "вотчыне" свайго дзеда Фамы Кузьміча Залесец-Ратабыльскага, героя руска-турэцкай вайны 1877–1878 гг. На той вайне Фама Кузьміч быў кантужаны, атрымаў узнагароду і хутар. Не аднойчы ў розныя часы бываў і ў вёсцы Дарагая, што пад Крычавам, у цёткі Соф’і Ратабыльскай.

У 1926 г., пасля несправядлівага абвінавачвання маці, бацькі паэта развяліся. Кацярына Фамінічна пераехала жыць і працаваць у Хоцімск, які стаў для паэта таксама малой радзімай, бацька – Аляксандр Мікалаевіч – у в. Кісялёўка Касцюковіцкага раёна.

Нягледзячы на трагічныя абставіны жыцця, Аркадзь вырашыў застацца адзін ў Саматэвічах да заканчэння сямігодкі.

Азнаямленчы фрагмент. Спампаваць сцэнарый і прэзентацыю

bottom of page