Барадулін Рыгор
"ПАМЯЦІ АРКАДЗЯ КУЛЯШОВА"
2023 ....................
Людміла Рублеўская
«А ЯК ЖА СТУКНУЦЬ ПА ГЭТЫХ МОРДАХ»
Перапісаныя канцоўкі беларускіх твораў
Уявіце, што «Залатое цяля» Ільфа і Пятрова заканчваецца тым, што Астап Бэндэр жэніцца з Зосяй Сініцкай – так, так, прыгажуня камсамолка ўсё-ткі выйшла замуж за вялікага камбінатара! Чытацкая фантазія? А менавіта такі фінал і напісалі першапачаткова аўтары. Пасля зразумелі, што такі хэпі-энд не пройдзе, трэба злачынцу караць, і пакінулі яго збітым, самотным і абрабаваным. Дарэчы, і пушкінская Таццяна ў канцы паэмы павінна была спачатку збегчы з закаханым Анегіным.
Выпадкі, калі аўтар па розных прычынах змяняе першапачаткова задуманы фінал, не рэдкасць. Было такое і ў беларускай літаратуры. Давайце разам успомнім.
Звонкая заранкавая медзь не дагарае
Верш Аркадзя Куляшова «Бывай», які зрабіўся знакамітай песняй, быў напісаны ў 1928-м годзе, калі аўтару споўнілася ўсяго чатырнаццаць. Твор быў надрукаваны ў часопісе «Полымя» ў маі таго ж года з падзагалоўкам «З блёкноту таварыша». Але пазней паэт вярнуўся да гэтага верша і істотна яго перарабіў, прыбраўшы не толькі свае юнацкія хібы, але і ўладную рэдактарскую руку Тодара Кляшторнага. У другім варыянце мы гэты твор і ведаем. Калі прааналізаваць змены, дык ад першапачатковай версіі застаўся няпраўленым толькі адзін радок, першы. Давайце ж параўнаем канцоўкі знакамітага твора. Вось апошняя страфа варыянта 1928 года:
«Бывай, абуджаная ў сэрцы, дарагая,
А мне так хочацца юнацтва сыпаць квець, –
На сэрцы палкае імкненне расьцвітае,
А ў словах звонкая, заранкавая медзь!..»
А вось канцоўка верша, якая на сёння лічыцца кананічнай:
«Бывай, абуджаная ў сэрцы, дарагая.
Твой светлы вобраз панясу я па жыцці.
На ўсходзе дня майго заранка дагарае,
Каб позна вечарам на захадзе ўзысці».
Згадзіцеся, у другім варыянце чуюцца інтанацыі сталага чалавека, які азіраецца на сваё жыццё. Звонкая, заранкавая медзь слоў юнага паэта ператвараецца ў заранку, якая дагарае на ўсходзе дня, каб узысці на захадзе ўвечары. Сімвал неўміручага кахання, святло якога суправаджае ўсё жыццё.
Рублеўская, Л. І. «А як жа стукнуць па гэтых мордах?» :
перапісаныя канцоўкі беларускіх твораў / Людміла Рублеўская //
Звязда. – 2023. – 9 сакавіка. – С. 7 : фота
.
Людміла Рублеўская
У ВЕРШЫ МУСІЦЬ БЫЦЬ ТАЯМНІЦА...
2021 ...........................
У XVII стагоддзі беларускія знахары лячылі зубны боль з дапамогай верша. лацінскага паліндрома «sator arepo tenet opera rotas». Як гучыць! Хоць гэта ўсяго толькі практыкаванне для шкаляроў – «магічны квадрат», па якім недараслі вучыліся слоўнай гульні. Бессэнсоўная фраза, якая перакладаецца як «Сейбіт Арэпа змушае колы круціцца». Урэшце, усе замовы – суцэльная паэзія... Таму і імкнуцца спрадвеку выказваць у вершах свае любоўныя перажыванні. Выліваць горыч здрады – «А яна, а яна была толькі дзяўчына», прызнавацца ў каханні – «Мне доўгае расстанне з вамі чарней ад вашых чорных кос»...
Давайце ўспомнім пяць беларускіх вершаў, за якімі хаваюцца нечаканыя гісторыі кахання.
1. Злавесная Зося
Цёмная кветачка
Я сэрцам спаў, а мысль мая
Па неба йшла палетку.
Аж раз калісь убачыў я
Прыгожу цёмну кветку.
Яна красою так, як больш
Там кветак, не зіяе,
А толькі чар яе нязгорш
Мой погляд прыцягае.
Ах, цёмна кветка! Буду рваць –
Мая ты! Цуд здарэння?!
Ажыў я сэрцам – хочу браць:
Яна ж была... з камення.
Якая гісторыя хаваецца за гэтым вершам паэта Гальяша Леўчыка?
У каханні яму не шанцавала. Дзяўчына, якую пакахаў у маладосці, была з занадта багатай сям’і... А ў 1932 годзе, калі паэту было больш за сорак, у адной варшаўскай газеце ён прачытаў абвестку, што ў Слонімскім павеце жыве дзяўчына, якая напісала аповесць па матывах беларускага жыцця, але на выданне няма сродкаў. Гальяш Леўчык тут жа напісаў таямнічай Зосі, спадзеючыся, што сустрэў родную душу. Зося аказалася не такой маладой – за трыццаць, беларускае пытанне яе не вельмі цікавіла. Але ўсё-ткі ажаніўся. Праз год піша сябру Яну Пятроўскаму:
«Ты прыпамінаеш мамэнт, што мог бы ты мне адрадзіць маё жанінства, але гэта было б немагчыма, таму што ані ты, ані я яе не зналі, ні яе характару, ні здароўя, ані таго, што яна ёсць тыпам фаталісткі – хворым, кволым і збочаным умыслова... Пэўна, што і я, каб ведаў згары што будзе, – пэўна, што, не гледзячы нават на спачуццё да ейнага няшчасця і спагадання ёй, – не згадзіўся б ніколі на ахвяру свайго добрага становішча духовага, на сваю пазіцыю ў беларускім грамадстве і на пашану, якою дорыць мяне гэтае грамадзтва... бо гэта было б учынена для кабеты невялікае цаны...»
Зося ператварае жыццё мужа ў пекла. Здраджвае, прыводзіць у дом падазроных знаёмых, якія пагражаюць немаладому гаспадару. Сужэнцы жывуць на два дамы – у Варшаве і Слоніме. Калі пачалася вайна, Леўчык адправіўся са Слоніма да жонкі ў Варшаву, размінуўся – яна паехала да яго ў Слонім. Вярнуўся назад... За гэты час Зося прадала ягоны дом чужым людзям, якія былога гаспадара на ганак не пусцілі. Леўчык вярнуўся ў Варшаву, дзе памёр у 1944 годзе. Верш «Цёмная кветачка» быў знойдзены ў рукапісе зборніка «Беларускі жаўранак», які так і не выйшаў з друку.
Азнаямленчы фрагмент артыкула. Спампаваць поўны тэкст
Я.І. Клімуць
АД ЮНАЦКАЙ УЗНЁСЛАСЦІ
ДА ФІЛАСОФСКАГА АСЭНСАВАННЯ
(параўнальны аналіз дзвюх рэдакцый
верша А. Куляшова «Бывай...»)
2018 .............................
У артыкуле разглядаецца сутнасць супадзенняў і адрозненняў
у дзвюх рэдакцыях верша А. Куляшова «Бывай...»
У літаратуразнаўстве трывала замацаваўся міф, што Аркадзь Куляшоў адразу пачаў пісаць амаль акадэмічна. I спасылкі рабіліся ў асноўным на зборнік «Росквіт зямлі», які сапраўды тады для шаснаццацігадовага юнака атрымаўся па-мастацку даволі салідным. Але многія даследчыкі не звярталі ўвагі на рэдактара зборніка, які сутнасна вырашаў яго змест, прапаноўваў скарачаць расцягнутыя вершы да двух-трох строф, што, здаецца, Куляшоў і рабіў, калі меркаваць па першых публікацыях і зборніку «Росквіт зямлі». А, можа, М. Чарот рабіў гэта самамэтна, правіў і крэжыў куляшоўскія радкі. А, можа, А. Куляшоў улічваў і заўвагі сваіх крыху старэйшых сяброў З. Астапенкі і Ю. Таўбіна. А. Куляшоў калі верыць звесткам В. Бечыка, страшэнна быў абураны рэдактарскай расправай над гэтым зборнікам, адкуль былі павыкідваны ўсе лірычныя вершы, а пакінутыя толькі самага грамадзянскага гучання ў адпаведнасці з тагачасным светаўспрыманнем рэдактара. Так гэта было, ці не так, сёння даказаць ужо немагчыма. Але ёсць мажлівасць паглядзець на твор розных рэдакцый паэта з сучасных пазіцый літаратуразнаўства.
Ідэнтычнасць радка, адпаведнасць строф, шматлікія выяўленчыя сродкі могуць цікавіць літаратуразнаўцаў пастаянна. I каб добра вывучыць раннюю паэзію А. Куляшова, ці не трэба раней вырашыць задаўніную праблему выдання Акадэмічнага збору твораў Аркадзя Куляшова. Гэта дало б добрыя падставы для напісання капітальнай працы пра творчасць Аркадзя Куляшова, няхай сабе кшталту аб’ёмнай манаграфіі ў расейцаў пра Уладзіміра Маякоўскага.
Азнаямленчы фрагмент артыкула. Спампаваць поўны тэкст
2014 ................................
Людміла Хрышчановіч
БЯСКОНЦА ДАРАГАЯ І РОДНАЯ
У нашым сямейным альбоме захоўваецца фотаздымак, які да сям’і нашай не мае аніякага дачынення. На адвароце яго напісана: «Л.В. Хрищенович на память о знакомстве с Алесей». Ніжэй – подпіс і дата: 11.5.84 г.
Гэта фота той самай Алесі, якой Аркадзь Куляшоў прысвяціў ці не самы знакаміты свой верш. Алесі, цёплыя пачуцці да якой ён пранёс праз усё жыццё. Як жа трапіў гэты здымак у наш альбом?
У 1980-я гады Інстытут літаратуры імя Янкі Купалы Акадэміі навук рыхтаваў выданне збору твораў Аркадзя Куляшова, у які павінна была ўвайсці эпісталярная спадчына паэта. Збор гэтай спадчыны даручылі мне, тады малодшаму навуковаму супрацоўніку аддзела тэксталогіі і выданняў. Падчас работы даводзілася сустракацца з многімі пісьменнікамі, з людзьмі, якія добра ведалі паэта ці сябравалі з ім. Але ніводная не ўразіла мяне так моцна і не запомнілася так добра, як сустрэча ў Роўна з сяброўкай дзіцячых і юнацкіх гадоў Аркадзя Куляшова Аляксандрай Васільеўнай Карыткінай (па мужу Белазоравай). Сустрэча гэта адбылася 10 мая 1984 года.
Дабралася я ў Роўна познім вечарам. Без цяжкасцей адшукала патрэбны дом на вуліцы Бялінскага. Дзверы адчыніла маладая сімпатычная жанчына, як потым высветлілася, Кацярына Мікалаеўна Белазорава, дачка Аляксандры Васільеўны. А потым выйшла пажылая кабета невялікага росту, сціпла апранутая, з гладка зачасанымі і сабранымі на патыліцы чорнымі валасамі. «Мы вас чакалі», – ціха сказала яна і падала руку. Гэта была Алеся.
Азнаямленчы фрагмент артыкула. Спампаваць поўны тэкст
Людмила Рублевская
КАРУСЕЛЬ ДЛЯ АЛЕСИ
2013 .........................................
Пайшла, ніколі ужо не вернешся, Алеся.
Бывай, смуглявая, каханая, бывай.
Стаю на ростанях былых, а з паднябесся
Самотным жаўранкам звініць і плача май.
Кто не знает этой прекрасной белорусской песни! Сколько родителей назвали своих дочерей Алесями под впечатлением ее вдохновенных строк!
А знаете ли вы, что автор стихотворения «Бывай...», на которое написал музыку Игорь Лученок, – четырнадцатилетний мальчик?
Звали его – Аркадий Кулешов.
Мы зачастую воспринимаем классиков исключительно в «забронзовевшем» виде. Забывая, что каждый из них когда-то был юн и дерзок, и вообще нет поэта «без биографии».
Хотя в школьном учебнике жизнеописание выглядит так «гладко» и логично...
Аркадий Кулешов родился в деревне Самотевичи Костюковичского района в семье сельских учителей. То есть понятно, что ребенок, в отличие от многих сверстников, мог приобщиться к мировой культуре. В доме были хорошие книги, появилась возможность слушать граммофон – вообще чудо для деревни того времени. Как пишет дочь Аркадия Кулешова, известный литературовед Валентина Кулешова: «У пару Аркадзева дзяцінства тут яшчэ панавала цёплая атмасфера гнязда, заснаванага на каханні. Да таго ж гэта было гняздо сельскай інтэлігенцыі, якое яшчэ жыло тым, што вось-вось павінна было адысці ў нябыт, – набыткамі рускай, пераважна дваранскай, культуры XIX – пачатку XX ст.».
К тому же родители будущего поэта были музыкально одаренными людьми – отец в молодости несколько лет жил в Москве и пел в народной опере. Так что маленький Аркадий мог позволить себе иногда отказаться исполнять крестьянскую работу: «Я лянуюся...». И мать понимала – смотреть на облака время от времени так же необходимо, как и выбирать картофель.
Азнаямленчы фрагмент артыкула. Спампаваць поўны тэкст
2004 ............................................
ВЯРТАННЕ АЛЕСІ
«Каханне нараджае паэта, і калі няма гэтага кахання, яго варта выдумаць», – сказаў аднойчы Аркадзь Куляшоў.
Яму не трэба было нічога прыдумваць. Было вялікае і чыстае каханне. У 14-гадовым хлапчуку прабудзіла гэтыя пачуцці дзяўчына Алеся Карыткіна.
Аркадзь Куляшоў пранёс свае пачуцці праз усё жыццё. Пра Алесю ён гаварыў неаднаразова ў многіх вершах, у паэмах «Толькі ўперад», «Далёка да акіяна». Аднак, першы твор, прысвечаны каханай, – «Бывай...» – стаў, сапраўды, легендарным. У 1972 годзе кампазітар Ігар Лучанок напісаў музыку на гэты верш, і песня «Алеся» гучыць па сённяшні дзень у выкананні ансамбля «Песняры»:
Пайшла, ніколі ўжо не вернешся, Алеся,
Бывай, смуглявая, каханая, бывай.
Стаю на ростанях былых, а з паднябесся
Самотным жаўранкам звініць і плача май.
Пасля школы Аляксандра Карыткіна (потым Белазорава) паехала ў Ленінград. Там скончыла педагагічны інстытут і ўсё жыццё працавала настаўніцай. Прайшло колькі часу... У 1938 годзе яны пачалі весці перапіску.
Аркадзь Аляксандравіч вельмі цаніў думкі і водгукі Алесі, педагога-філолага, наконт яго вершаў, таму пасылаў свае творы ёй...
Калі ў 1978 годзе 4 лютага Аркадзя Куляшова не стала, Аляксандра Васільеўна напісала ліст да яго маці:
«Дорогая Екатерина Фоминична!
Примите моё самое искреннее и глубочайшее соболезнование по случаю кончины Вашего сына Аркадия Александровича.
Всем сердцем разделяю Ваше горькое горе, Вашу скорбь и печаль. Был он верным другом всех добрых людей, был он поэтом нашего времени, а память о нем будет светлой и вечной!»
Таксама ўсталявалася цесная перапіска з супрацоўнікамі Касцюковіцкага краязнаўчага музея і музея А. Куляшова ў Саматэвічах.
10 лістапада 1984 года ад Аляксандры Белазоравай прыйшоў чарговы ліст. Яна пісала:
«Самое главное пусть ваш музей будет живым памятником поэту А. Кулешову, пусть всегда звучат в нем стихи поэта, а читают их и слушают и взрослые, и дети, потомки, к которым обращался поэт:
Песня мая пехацінцам увайшла у твой дом,
Ты ёй даруй і глыбокія шрамы, і раны,
Знай, што і ім ты сваім абавязан жыццём.
Для нас, современников поэта, он был нашей гордостью, нашим полномочным представителем и в настоящем, и в будущем».
Алеся перажыла Аркадзя Куляшова ўсяго на 7 год, памерла ў г. Роўна ў 1985 годзе.
У апошнім сваім лісце ў Касцюковічы яна паведамляла: «Высылаю вам три книги с автографом Аркадия Кулешова. Он не забывал меня и в стихах, и в жизни, особенно в последние годы: старость любит вспоминать. Мне кажется, что этим книгам место только в музее поэта».
Голас Касцюкоўшчыны. — 2004. — 4 лютага. — С. 2, 4.
М. Мішчанчук
АРКАДЗЬ КУЛЯШОЎ У ПАЧАТКУ ДАРОГІ:
НАЗІРАННІ НАД АСОБНЫМІ ТВОРАМІ
Малады паэт, якому толькі-толькі споўнілася 14 гадоў (мы ж ведаем, што ён нарадзіўся ў Касцюковіцкім раёне на Магілёўшчыне) у 1928 г. напісаў прачулы, поўны юнацкай цнатлівасці і летуценнасці, а таксама непрыхаванай журботнасці верш пра каханне «Бывай». Як магло такое здарыцца, што выдатны верш, у якім раскрываюцца перыпетыі складанага перажывання, напісаў такі маладзён? Няўжо ў яго быў вялікі вопыт у каханні? Ці каханне – гэта прыродны, як і талент, з дзяцінства, дар? Мне на чатыры гады больш. Я сама зведала боль расстання і боль (ужо радасны) сустрэч пасля доўгіх сварак і звадак, але ніколі не пісала б так, як напісаў маладзенькі падлетак Аркадзь Куляшоў. А ўсё, мне думаецца, атрымалася цудоўна і па-крыштальнаму чыста ў творы таму, што было хоць і ранняе, але СВЕТЛАЕ, ГАРМАНІЧНАЕ КАХАННЕ паміж маладымі людзьмі. Таму і развітвацца так цяжка. І дараваць немагчыма.
Тэма верша – вечная. Каханне было, ёсць і будзе. Каханне ў стане перамагчы нават смерць. Пачытаем у сувязі з гэтым горкаўскую паэму «Дзяўчына і смерць», караткевічаўскую аповесць «Ладдзя Роспачы» (хто не чытаў – многа-многа згубіў). Успомнім, што Каханне, пераможнае над усім – разбурэннем, хаосам, смерцю, здрадай, – хацеў паказаць спачатку ў сваёй трылогіі «Блуканне па пакутах» Аляксей Талстой. Гэта пазней ён перасатварыў ранейшую думку, расцягнуў апавяданне, расставіў герояў па розныя бакі барыкадаў барацьбы. А была ж такая цікавая задума! I, на жаль, не рэалізавалася. Каханне можа ўсё. Смерць – не ўсё. Каханне прыручвае звера, дзікуна (купалаўскага Машэку!), сіла – не ўсё і не ўсіх.
У Куляшова Каханне ў вершы ценькае (ёсць такое жамчужнае, брыльянтавае слоўца ў беларускай мове). Нейкае празрыстае, крохкае. Падзьмуў вецер трывогі – і яно рассыпалася. I ці склеяцца яго асколкі, што як часцінкі-слязінкі караляў рассыпаліся па майскай траве, па ходжаных-пераходжаных палявых сцежках? Відаць, не. Як і ў Багдановічавым «Рамансе». Там таксама застаўся толькі лёгкі цень ад былых сустрэч ды зорка ў небе – высокім-высокім, недасяжным.
1998 ......................
Азнаямленчы фрагмент артыкула. Спампаваць поўны тэкст
Валянціна Куляшова
АЛЕСЯ
1997 ............................................
«Алеся» загучала на пачатку сямідзесятых і імгненна стала шлягерам.
Пайшла, пакінуўшы мне золкі і туманны,
Палынны жаль тугой ахутаных дарог,
Каб я хвілінаю нанесеныя раны
Гадамі ў сэрцы заглушыць сваім не змог. –
неслася над прастораю адусюль, уражваючы слухача не толькі прыгажосцю мелодыі, але і незвычайнай чысцінёй і пяшчотнасцю паэтычнага слова. Аўтару яго, чалавеку амаль «юбілейнага ўзросту», пачалі тэлефанаваць сябры – аматары паэзіі. Пасля традыцыйных для самой сітуацыі слоў захаплення нязменна надыходзіла чарга такое заўвагі:
– Я не думаў, што ты такі малады душой!
– Добра ж ты ведаеш маю паэзію... – гучала ў адказ, з чым суразмоўнік, не адчуваючы іроніі, спяшаўся пагадзіцца, пакуль аднойчы аўтар не ўдакладніў:
– Шчыра кажучы, я напісаў гэты верш чатырнаццацігадовым...
У заключным эпізодзе дакументальнага фільма пра Аркадзя Куляшова, які здымаўся пры жыцці паэта, ёсць такія кадры: герой яго паволі ўзыходзіць на курган, стаіць там і з гэтай вышыні ўглядаецца ўдалячынь, туды, дзе каласіцца жытнёвая ніва і хлопец з дзяўчынай, узяўшыся за рукі, знікаюць у яе хвалях.
Бывай, абуджаная сэрцам, дарагая,
Чаму так горка, не магу я зразумець? –
гучала майска-чэрвеньскімі днямі 1986 г. над плёсамі Акі, аднаго з прытокаў Волгі, нагадваючы дзецям размешчанага тут экстраардынарнага лагера ўтульныя берагі іх родных Прыпяці, Сожа, Дняпра...
Гісторыю пра беларускіх дзяцей Чарнобыля, якія запойна круцяць у сваім эвакалагеры кружэлку з запісам куляшоўска-лучанкоўска-песняроўскай «Алесі», мне тады ж у Маскве расказалі карэспандэнты «Литературной газеты», дадаўшы, што песня – адзінае, што тыя захапілі з сабой у дарогу. Глыбінны сэнс гэтай з’явы, такой непадуладнай прагматычным меркаванням, мне доўгі час не ўдавалася расшыфраваць, нягледзячы на тое, што падобных перажыванняў не пазбегла і я сама, хоць схапіла тады (па дадзеных на 15 мая) не 60 і болей, як, напрыклад, жыхары Гомельшчыны, а ўсяго толькі 17 тых радыяцыйных адзінак, якія паказваў прыбор, падобны да паходнага міні-тэлескопа...
Азнаямленчы фрагмент артыкула. Спампаваць поўны тэкст
Рыгор Бярозкін
ЛЁС АДНАГО ВЕРША
1976 ............................................
У 1926 годзе ў клімавіцкай газеце «Наш працаўнік» быў змешчаны першы верш дванаццацігадовага Аркадзя Куляшова. Праз чатыры гады выходзіць першы зборнік паэта «Росквіт зямлі».
Дзіўна, але факт: у гэтым невялічкім зборніку не знайшло свайго адлюстравання амаль нічога з таго, што складала рэальную біяграфію шаснаццацігадовага паэта на пераходзе з маленства ў маладосць, яго знаёмствы, сустрэчы, радасці, засмучэнні і г. д. Гэтыя вершы нічога нам не расказалі пра тое, што мы дазналіся параўнаўча нядаўна з аўтабіяграфічнай паэмы Куляшова «Далёка ад акіяна»: пра першае каханне, пра ранняе натхненне, што наведала хлопца, і пра верных сяброў, якія хутка разгледзелі ў маладзейшым не абы-які талент і рупліва яго падтрымалі.
Зрэшты, дзіўнага тут няшмат. Разбіраючы першыя зборнікі Яраслава Смелякова, крытык Ст. Расадзін піша так: «Юнацтва не ўспамінае не таму, што яму няма чаго ўспамінаць. У яго таксама ёсць мінулае – дзяцінства. Але дзіцячыя ўспаміны ажываюць значна пазней, у сталасці і ў старасці. Для юнацтва яны –патэнцыяльны капітал, у яго яшчэ няма патрэбы распараджацца, успамінаць, падводзіць вынікі».
А яшчэ і такая рэч. Тое, што мы называем унутраным светам паэта, не абавязкова супадае сваімі параметрамі з яго, паэта, рэальнай біяграфіяй. Унутраны свет шырэйшы за біяграфію, бо ў яго ўваходзіць не толькі асабіста перажытае паэтам, а і тое, што ён уведаў і ўявіў.
Азнаямленчы фрагмент артыкула. Спампаваць поўны тэкст
1974 ...........................
Варлен Бечык
«АБУДЖАНАЯ СЭРЦАМ, ДАРАГАЯ...»
Быў май – як заўсёды, цудоўны і непаўторны. I ў гэты час, у слаўную пару, калі ўсе салаўі на свеце спяваюць, здаецца, толькі аб каханні, калі ўсе зоркі кароткай маёвай ночы вядуць размову з душой і абуджаюць у ёй нейкае салодка-трывожнае хваляванне, у душы маладога хлопца нарадзіліся пяшчотныя, авеяныя светлай самотай радкі:
Бывай, абуджаная сэрцам, дарагая,
Бывай, пялёсткамі развеяная квець, –
Тваё, чарнявае, юнацтва дагарае
I слоў заранкавая, сонечная медзь...
Зялёным вечарам ліхое развітанне,
Апошнім вечарам чаромхі мілай пах...
Назаўтра ў шэрані праплакала світанне,
Туман на ростанях скаціўся, ў травы паў...
Пачуццё было сапраўднае, вострае, і яно прарвалася праз абалонку выпадковасцей і лірычных штампаў, узнялося над душэўнай і творчай няспеласцю, хоць Аркадзю Куляшову, аўтару верша, было тады ўсяго чатырнаццаць гадоў. Яно вылілася ў словы і вобразы, што з юнай непасрэднасцю выявілі гэтае чыста юначае ўспрыняцце жыцця – ранішняй свежасці, вясновай квецені і сонечнай радасці. Праўда перажывання і яго паэтычная значнасць, мабыць, і былі якраз у тым, што смуткоўны «змрочны» сум разлукі так цудоўна азораны тут жыццёвым святлом і так нязмушана зліты з жывым сненнем прыроды – з зялёным вечарам, пахам чаромхі і туманом, які «на ростанях скаціўся, ў травы паў...».