top of page

ВЫВУЧЭННЕ ВЕРША АРКАДЗЯ КУЛЯШОВА «БЫВАЙ...»

(VIII клас)

А.Г. Арлова,

настаўніца Бачэйкаўскай сярэдняй

школы Бешанковіцкага раёна

​​

Мэты: пазнаёміць вучняў з вершам А. Куляшова «Бывай...», з гісторыяй яго напісання; паказаць адпаведнасць малюнкаў прыроды настрою лірычнага героя, звярнуць увагу на музычнасць паэтычных радкоў, на мастацкія асаблівасці твора; садзейнічаць выхаванню пачуцця суперажывання.

 

Абсталяванне: партрэт А. Куляшова, запіс песні «Алеся» ў выкананні ансамбля «Песняры», памятка «План аналізу лірычнага твора», слоўнік літаратуразнаўчых тэрмінаў, памятка «Вучымся чытаць выразна».

 

Эпіграф:

Я для цябе нішто – цяпер я знаю.

Ды ўсё ж я доляй не абыдзен, не:

Ты не мая, ды ёсць ты у мяне –

Я зноў і зноў кажу табе: «Кахаю...».

Кастусь Цвірка

Ход урока

I. Праверка дамашняга задання.

Выразнае чытанне на памяць верша М. Багдановіча «Рамане» (4–5 вучняў).

II. Праца над новым матэрыялам.

1. Гутарка з класам.

Настаўнік. А цяпер пераходзім да новай тэмы. Сёння мы пазнаёмімся з вершам А. Куляшова «Бывай...», які тэматычна цесна звязаны з «Рамансам» М. Багдановіча. Эпіграфам да нашага ўрока будуць вершаваныя радкі Кастуся Цвіркі. Што вы можаце сказаць пра пачуццё, увасобленае паэтам?

Паслухайце песню «Алеся» (музыка I. Лучанка, верш А. Куляшова). У 1970-я гады гэта песня была шлягерам. Кожны дзень яе можна было пачуць па радыё. (Гучыць песня «Алеся» ў выкананні ансамбля «Песняры».)

• Ці здолеў кампазітар перадаць «музыку душы» паэта? (Здолеў, бо мелодыя сумная, як і настрой у вершы.)

• Аркадзю Куляшову было 14 гадоў, калі ён напісаў першы варыянт гэтага верша. Якія пачуцці хацеў перадаць аўтар? Ці зразумелыя яны вам? (Пачуццё роспачы, горычы, суму і тугі па страчаным каханні.)

Азнаямленчы фрагмент. Спампаваць поўны тэкст

 

ВЕРШ АРКАДЗЯ КУЛЯШОВА «БЫВАЙ...»

(VIII клас)

К.І. Каляда,

настаўніца Курманаўскага вучэбна-педагагічнага комплексу

дзіцячы сад – сярэдняя школа Мсціслаўскага раёна

Мэты і задачы: прадоўжыць знаёмства вучняў з разнастайнасцю тэматыкі паэтычных твораў, зацікавіць асобай А. Куляшова-паэта; высветліць адпаведнасць малюнкаў прыроды настрою лірычнага героя, развіваць душэўную чуйнасць да лірычных перажыванняў, дапамагчы адчуць сум і горыч ад расстання закаханых, выхоўваць пачуццё прыгожага, імкненне да чысціні чалавечых узаемаадносін; звярнуць увагу на музыкальнасць вершаваных радкоў, падвесці да абагульнення пра асаблівасці інтымнай лірыкі, удасканальваць уменні аналізаваць паэтычны тэкст, развіваць лагічнасць і правільнасць маўлення, пашырыць слоўнікавы запас вучняў.

Абсталяванне: партрэт А. Куляшова, запіс песні «Алеся» ў выкананні ансамбля «Песняры», слоўнік літаратуразнаўчых тэрмінаў, памятка «Вучымся чытаць выразна».

Апераджальнае заданне: падрыхтаваць невялікае паведамленне на тэму «Жыццёвы і творчы шлях А. Куляшова».

Эпіграф:

О, каханне маё бясконцае.

Не ўцякай ад мяне, пашкадуй!

За табой, як за светлым сонцам,

Па штодзённай дрыгве іду.

Уладзімір Караткевіч.

Ход урока

I.       Арганізацыйны момант.

Настаўнік. Шаноўныя сябры! Мы зноў сустрэліся з вамі, каб накіравацца ў цікавае і цудоўнае падарожжа ў свет прыгожага і цудоўнага. Жадаю вам творчых поспехаў і выдатнага настрою!

 

II.      Праверка дамашняга задання.

Выразнае чытанне на памяць верша М. Багдановіча «Раманс» (3-4 вучні).

 

III.     Паведамленне тэмы і мэты ўрока.

 

IV.     Вывучэнне новай тэмы.

Настаўнік. Сёння на ўроку мы з вамі працягнем знаёмства з беларускай лірычнай спадчынай і пяройдзем да творчасці Аркадзя Куляшова, выдатнага паэта з чулай душой і палымяным сэрцам. Паслухаем невялікае паведамленне пра жыццёвы і творчы шлях А. Куляшова.

Выступленне вучня

Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў – адзін з самых таленавітых паэтаў у беларускай літаратуры, лірык, які тонка адчуваў жыццё, яго плыні і перыпетыі лёсу чалавека. Яго смела можна назваць не толькі рамантыкам і патрыётам, але і выдатным псіхолагам. Нарадзіўся ён у 1914 годзе 6 лютага. Малой радзімай паэта была вёска Саматэвічы Касцюковіцкага раёна Магілёўскай вобласці. Бацькі Аркадзя былі настаўнікамі, таму далі сыну добрае выхаванне, прывілі любоў да прыгожага, навучылі бачыць і адчуваць жыццё. Як і бацькі, паэт абраў сабе педагагічны шлях: у 1928 годзе ён паступіў у Мсціслаўскі педагагічны тэхнікум, затым у 1931 г. перайшоў на першы курс літаратурнага факультэта Беларускага вышэйшага педагагічнага інстытута. Ужо на гэтым этапе жыцця лёс яго быў звязаны з літаратурай. Пазней Аркадзь Аляксандравіч становіцца членам БелАПП, потым працуе ў рэдакцыі газеты «Чырвоная змена» (1934), на Беларускім радыё (1934–1936), у часы вайны Аркадзь Куляшоў працуе ў армейскай газеце «Знамя Советов», а потым у Беларускім штабе партызанскага руху. Пасля вайны паэт спрычыніўся і да мастацтва кіно, ён працуе ў кінастудыі «Беларусфільм» галоўным рэдактарам сцэнарнага аддзела. Быў узнагароджаны двума ордэнамі Леніна, двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга і медалямі.

З 1968 года прызнаны народным паэтам БССР. Памёр Аркадзь Куляшоў 4 лютага 1978 года. За сваё жыццё паэт выдаў шмат зборнікаў вершаў, надрукаваў і паэмы. Яго творы былі высока ацэнены чытачамі, яны адлюстроўвалі складаны ўнутраны свет чалавека ў розныя часы, падавалі гістарычныя падзеі праз прызму светапогляду сапраўднага грамадзяніна сваёй краіны і проста чуйнага і шчырага сэрцам чалавека.

Азнаямленчы фрагмент. Спампаваць поўны тэкст


 

БАЛАДА АРКАДЗЯ КУЛЯШОВА «МАЦІ»

(урок у VIII класе)

 

В.Г. Варэнік,

настаўніца вышэйшай катэгорыісярэдняй школы № 1 г. Нясвіжа

М э т а: дапамагчы вучням асэнсаваць ідэйна-мастацкі змест твора.

З а д а ч ы: даць паняцце пра баладу як ліра-эпічны жанр; садзейнічаць свядомаму засваенню зместу і мастацкіх асаблівасцей твора, паказаць яго антываенную накіраванасць; развіваць уменне суадносіць літаратурны твор з фальклорным, удасканальваць навыкі аналізу паэтычнага твора, выразнага чытання; ствараць умовы для выхавання пачуцця любові і павагі да роднага, блізкага чалавека – маці, негатыўных адносін да вайны як сацыяльнай з’явы.

Т ы п  у р о к а: вывучэнне новага матэрыялу.

Ф о р м ы  п р а ц ы: індывідуальная і групавая.

А б с т а л я в а н н е: вучэб. дапам. па беларус. літ. для 8-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання (2018), мультымедыйная прэзентацыя, камп’ютар, відэаролік на песню «Балада пра маці» I. Лучанка, сл. А. Куляшова, карткі з заданнямі.

Э п і г р а ф:

Цябе на гэтыя паходы

Благаслаўляю, сыне мой,

Вялікай мужнасцю народа

I шчырай любасцю сваёй.

Хай беражэ цябе ад кулі

I ад варожых злых штыкоў

Святое пачуццё матулі –

Мая бязмежная любоў.

Пятро Глебка.

 

Ход урока

 

  • Арганізацыйна-матывацыйны этап.

 

  • Агучванне тэмы ўрока.

Н а с т а ў н і к. Маці – родны і самы дарагі чалавек на зямлі. Яна для кожнага дзіцяці – крыніца радасці, апора ў бядзе і няшчасці. Мы заўжды адчуваем цяпло яе рук і сардэчную цеплыню. Ніхто не ўмее так цярпець і ахвяраваць сабой, як маці. Вобраз маці не абмінуў у сваёй творчасці ніводзін пісьменнік. Згадайце, у якіх творах, вывучаных вамі раней на ўроках беларускай літаратуры, увасоблены вобраз маці. (Апавяданні Змітрака Бядулі «На Каляды к сыну», В. Быкава «Незагойная рана», В. Карамазава «Дзяльба кабанчыка», п’еса А. Дударава «Вечар».)

Звярніце ўвагу на эпіграф. (Вучань зачытвае.) Як вы думаеце, у якой сітуацыі паўстане маці? (Адказы вучняў.)

Азнаямленчы фрагмент. Спампаваць поўны тэкст

 

bottom of page